Lisans Zorunluluğu
Diş hekimliğinde kullanılan tüm radyoloji cihazları, “Radyasyon Tesislerine ve Radyasyon Uygulamalarına İlişkin Yetkilendirmeler Yönetmeliği” doğrultusunda Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından verilecek kullanma ve bulundurma lisansı kapsamındadır. NDK tarafından verilen lisanslar 5 yıl geçerlidir ve lisans süresinin bitiminden önceki 6 ay içerisinde, NDK tarafından lisans yenileme için istenilen bilgi ve belgeler ile birlikte NDK’ya başvuruda bulunur. Lisans süresinin bitiminden önce yenilenme başvurusu yapılmayan lisanslar, lisans süresinin bitiminde kendiliğinden sona erer.
- Panoramik diş röntgen ve volumetrik tomografi cihazlarında X-ışını tüpü; kapıya mümkün olan en uzak bölgeye yerleştirilmeli ve doğrudan kapıya, kumanda ünitesine, arkası sürekli kullanılan alanlara yönlenmeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Saçılan radyasyon için cihaz odası zırhlanmalıdır. (NCRP147)
- Panoramik diş röntgen ve volumetrik tomografi cihazlarının kumanda ünitesi oda dışında bulunmalıdır. Hastanın, kurşun eşdeğerli camı bulunan bir pencere veya kamera aracılığı ile monitörden izlenmesi sağlanmalıdır.
- Operatör, bir X ışını teşhis prosedürü sırasında her zaman hastayı net bir şekilde gözlemleyebilmeli ve hastayla iletişim kurabilmelidir.
- Panoramik ve Volumetrik Diş Röntgen Cihazları için oda boyutları 2 x 2,5 m2’den küçük olmamalıdır.
- Ancak panoramik diş röntgen cihazının sefalometrik fonksiyonunun olması durumunda oda boyutu 2.5×3.5 m2 den küçük olmamalıdır
Yıllık Radyasyon Maruziyeti Ne Olmalı?
Diş radyografisi yapan çalışanlar, mesafe ve koruma gibi normal radyasyondan korunma önlemlerinin alınması koşuluyla, önemli miktarda radyasyon dozuna maruz kalmaz. Birleşik Krallık’ta yapılan çalışmada yılda ortalama 0,1 mSv‘den daha düşük bir seviye doza maruz kaldıkları bulunmuştur. ABD’de diş hekimliği çalışanları tarafından alınan ortalama dozun 0,2 mSv olduğu bildirilmektedir.
Periapikal Röntgen Cihazları
Fotoğraf makinesi tipi periapikal diş röntgen filmi çekimi sırasında çekim yapan personelin maruz kalacağı doz, cihaz ve kişisel koruyucu önlemlere göre önemli derecede farklılık göstermektedir. Örneğin; fotoğraf makinası tipi periapikal diş röntgen cihazlarında cihaz üzerinde 0,35 mm kurşun eşdeğer cam olması durumunda çekim yapan personelin el dozunun %23-32 azaldığı, koni uzunluğunun 6 cm’den 14 cm’ye çıkması durumunda ise %48-52 azaldığı gözlenmiştir.
Fotoğraf makinası tipi periapikal diş röntgen cihazları ile çekim yapan personelin kurşun önlük, eldiven, tiroit koruyucu kullanımı sağlanmalıdır.
Periapikal diş röntgen cihazlarının ışınlama düğmesinin spiral bir kablonun ucunda olduğu durumlarda kablo, her yöne en az 1,5-2 m kadar uzayabilir olmalı ve çekim yapan personel ışınlama sırasında bu mesafeyi kullanmalı, paravan veya duvar arkasında bulunmaya özen gösterilmelidir. Paravan arkadasında radyasyon koruyucu donanım kullanılına gerek yoktur.
Röntgen cihazlarının X-ışını tüpünün silindir veya koni şeklinde bir kolimatörü olmalı ve tüp kesinlikle hasta ya da çekim yapan personel tarafından elle tutulmamalıdır.
Çekim sırasında, tiroit ve gonad bölgelerini korumak için, hasta yaşına veya film sayısına bakmaksızın tüm hastaların kurşun önlük ve tiroit koruyucular kullanması sağlanmalıdır. (0,25 mm kurşun eşdeğerinde önlük yeterli)
Periyodik Radyasyon Ölçümleri Zorunludur!
Radyasyon ölçümleri ile zırhlama yeterliliği kontrol edilmeli ve radyasyon görevlilerinin çalışma koşulları değerlendirilmelidir. Yapılan ölçümlerin zamanı, ölçümün amacı, ölçümde kullanılan cihaz, ölçüm alınan yerler ve yapılan değerlendirmeyi belirten bir çizelge oluşturulmalı ve yapılan ölçümler kayıt altına alınmalıdır.
Kaynak
1-RadyasyonTesislerine ve Radyasyon Uygulamalarina Iliskin Yetkilendirmeler Yonetmeliği / Madde 26
2-Radyasyon Guvenligi Yonetmeligi / Madde 16
3-İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetlerine Dair Yönetmelik / Madde 6
4-Radyasyon Alanlarının İzlenmesine İlişkin Kılavuz (RSGD-KLV-019(Rev.1)
5-Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Kalite Standartları Hastane Sürüm 6.1. / (SRG01 , SRG02.03)
6-https://www.radsca.com/ Erişim Tarihi: 10.07.2023
